Eksponat października 2023

Zasobnik KMGU-2

 KMGU-2 to uniwersalny zasobnik kasetowy, skonstruowany w Związku Radzieckim w latach 70-tych i używany do dnia dzisiejszego. Można przypuszczać, iż jest używany obecnie w czasie wojny w Ukrainie przez obie strony konfliktu. Z założenia przeznaczony był do przenoszenia przez wiele różnych typów samolotów i śmigłowców. W Polsce mógł być stosowany do uzbrojenia samolotów Su-20, Su-22M4/UM3K oraz MiG-29 a także śmigłowców szturmowych Mi-24D/W.

KMGU-2 to tak zwany dispenser, czyli zasobnik mieszczący w środku różnego rodzaju amunicję: przeciwpiechotną, przeciwczołgową, miny-pułapki, etc. W tym typie zasobnika umieszcza się ją w pakietach w kasetach BKF. W każdym z nich może być umieszczona amunicja innego typu. Jest to podstawowa różnica między dispenserem a bombą kasetową, która jest zrzucana z samolotu jak typowa bomba lotnicza zaś w swoim wnętrzu z reguły zawiera jeden typ subamunicji.

Zasobnik KMGU-2 podwieszony pod kadłubem samolotu Su-22M4

KMGU-2 jest unowocześnioną odmianą zasobnika KMGU, w której można umieszczać kilka typów subamunicji i zrzucać ją sekwencyjnie w zaprogramowany sposób. Można także za jednym razem zrzucić całość ładunku lub tylko jego część. Nie jest to bomba kasetowa, choć ze względu na usterzenie umieszczone na końcu kadłuba, może ją przypominać. Zasobnik KMGU-2 nie jest oddzielany od samolotu w czasie zrzucania ładunku, lecz może być odrzucony w czasie lotu po użyciu (np. w celu zmniejszenia oporu aerodynamicznego samolotu), zaś usterzenie umieszczone na końcu zasobnika, gwarantuje jego stabilne opadanie po oddzieleniu się od nosiciela. Dispenser KMGU-2 posiada osiem sekcji w czterech komorach na pakiety BKF z uzbrojeniem, zakryte pneumatycznie otwieranymi pokrywami, zamykającymi się samoczynnie po zrzucie ładunku.

Zasada działania tego typu broni polega na uwalnianiu, po znalezieniu się w rejonie celu, dużej liczby mniejszych pocisków, min-pułapek, bomb małych wagomiarów, granatów przeciwpiechotnych i przeciwpancernych (obecnie także autonomicznie kierowanych na cel za pomocą kamery CCD lub czujnika podczerwieni, zamontowanych na podpocisku).

Zasobnik KMGU eksponowany przy samolocie MiG-23BN  (źródło: Internet)

Zasobnik ma kształt podłużny, zaopatrzony w opływowy stożek dziobowy, zasadniczą środkową część o przekroju zbliżonym do owalnego (wydłużoną w pionie), mieszczącą sekcyjne komory na uzbrojenie oraz część tylną z usterzeniem. Zasobnik kończy otwierana pokrywa o kształcie kołowym, pod którą umieszczono automatykę oraz panel ustawiania sekwencji zrzutu uzbrojenia.

Wymiary zasobnika KMGU-2 (pomiary z natury)

- długość : 3735mm
(Zgodnie z podziałem technologicznym, część stożkowa – 870mm, część środkowa – 2375mm, część tylna z usterzeniem – 490mm)

- szerokość : 480mm

- rozpiętość usterzenia : 660mm

- długość pokryw komór uzbrojenia : 4 x 575mm

Widok na szczegóły luku kontroli układu pneumatycznego (powyżej)

Widok na tylną pokrywę zasobnika, wnętrze automatyki oraz panel sterowania sekwencją zrzutu uzbrojenia.

Zasobniki KMGU i KMGU-2 mogły przenosić m.in. następujące typy subamunicji:

- AO-2,5RT - bomba przeciwpiechotna HE z ładunkiem fragmentacyjnym o masie 2,5 kg, przenoszona w ilości 96 sztuk (w ośmiu pakietach BKF po 12 sztuk w każdym)

- PTM-1- mina przeciw pojazdom, w ilości 96 sztuk (w ośmiu pakietach BKF po 12 sztuk w każdym)

- PFM-1 - mina-pułapka, przenoszona w ilości 196 sztuk (w czterech pakietach po 49 sztuk w każdym)

Samolot Su-22M4 może przenosić maksymalnie cztery zasobniki KMGU-2, sumarycznie więc może na jeden lot bojowy zabierać 196 bomb AO-2,5RT, zamiennie taką samą ilość min PTM-1 lub 784 sztuki miny-pułapki PFM-1, ewentualnie kombinację tych ładunków.

AO-2.5RT – radziecka/rosyjska bomba odłamkowa małego wagomiaru. Poza zasobnikami – dispenserami KMGU, KMGU-2, zrzucana także w bombach kasetowych RBK-250, RBK-500 i RBK-500U. Bomba AO-2.5RT składa się z dwóch półkul połączonych ze sobą zapalnikiem oraz pierścienia z pięcioma łopatkami, które powodują szybki ruch obrotowy w czasie opadania, zwiększając rozrzut odłamków oraz powodują odbezpieczenie bomby. W chwili uderzenia o ziemię bomba rozpada się na dwie części, które są wyrzucane na wysokość 1,2-1,5 m, a następnie eksplodują.

Dane techniczne AO-2,5RT :
długość: 150 mm
średnica: 90 mm (115 mm z rozłożonymi skrzydełkami)
masa  rzeczywista: 2.8 kg
ładunek wybuchowy: TG-40 (40% TNT - 60% RDX)
masa ładunku wybuchowego 0,55 kg
zapalnik: I-352W

Bomba odłamkowa AO-2,5 RT ( źródło: Internet)

PTM-1, znana także w odmianach PTM-1G, PTM-1S, PGMDM, to radziecka/rosyjska mina o tworzywowej (ebonitowej) obudowie, przeznaczona do niszczenia pojazdów (wozów opancerzonych, ciężarówek etc.). Mina ma prostokątny kształt, aby stabilnie układała się na gruncie po zrzuceniu. W środku znajduje się podłużny pojemnik o cylindrycznym kształcie, w którym znajduje się płyny materiał wybuchowy (uniemożliwiający ręczne rozbrojenie). Mina posiada regulowany mechanizm autodestrukcji, który może być ustawiony w zakresie od 2 do 24 godzin (w innych pododmianach możliwe są ustawienia od 3 do 40 godzin). Zapalnik działa z opóźnieniem do 2,6 sekundy. Może być przenoszona także w głowicach bojowych pocisków rakietowych systemów ziemia-ziemia BM-21 i BM-27.

PTM-1 dane techniczne:
długość: 338 mm
wysokość 35 mm
masa materiału wybuchowego: 1,5 kg

Mina PTM-1 - fotografia pochodzi z rejonu działań wojennych w Ukrainie  (źródło: Internet)

PFM-1 to radziecka/rosyjska mina-pułapka, przeznaczona do niszczenia siły żywej, wzorowana na amerykańskiej BLU-43/B i BLU-44/B "Dragontooth" (stosowanych masowo w Wietnamie i potocznie nazywanych „Motylkiem” lub „Zieloną papugą”. Ze względu na kształt i kolory, były przez wietnamskie dzieci brane za zabawkę leżącą np. w trawie). Mina PFM-1 w tworzywowej (polietylenowej lub ebonitowej) obudowie, jest produkowana w wielu kolorach (m.in. piaskowym, zielonym liściastym, brązowym, czarnym, szarym) zależnych od terenu, na którym może być zrzucona, przez co jest trudna do zauważenia na ziemi. Zawiera 40 g  płynnego materiału wybuchowego HE (High Explosive). Mając płaski kształt i boczne skrzydełka, zawsze układa się we właściwej pozycji. Wybuch następował poprzez poruszenie, nadepnięcie lub wstrząs w bliskiej odległości. Ze względu na zastosowanie płynnego materiału wybuchowego, po uzbrojeniu miny, nie ma możliwości jej ręcznego rozbrojenia a jedynym sposobem na unieszkodliwienie jest zdetonowanie. Niektóre odmiany posiadają programowalny system autodestrukcji, mający zakres od 1 do 40 godzin.

Mina-pułapka PFM-1, widoczne przykładowe kolory, w których jest produkowana (źródło: Internet)

Schematy budowy amerykańskiej miny BLU-43/B oraz radzieckiej/rosyjskiej PFM-1 (źródło: Internet)

Opracowanie materiału: Jarosław Sobociński
Fotografie (poza oznaczonymi): Jarosław Sobociński

***